NIEUWSBRIEF no.41

Algemene Leden Vergadering 2006

Ook dít jaar en wel op 20 maart, werd de ledenvergadering gehouden in De Waterman, in Werkendam. De aankleding van de zaal was wat veranderd en dat zorgde voor een "knip" in de bestuurstafel en wat hinder bij de presentaties. Maar ondanks dat verliep de vergadering vlot. Over de opkomst had het bestuur ook niet te klagen. Die was zelfs wat beter dan de voorgaande jaren met 34 vertegen-woordigers van 28 verenigingen.
Het meer formele gedeelte werd vóór de pauze afgewerkt. Voorzitter Kraaijeveld gaf een toelichting op de Federatie-activiteiten in 2006. De jaarstukken van de secretaris en de penningmeester en de begroting werden goedgekeurd. En verder werd besloten tot herbenoeming van 2 bestuursleden. 
Als aanvulling op het betoog van de voorzitter gaf secretaris Zuidweg –aan de hand van een kaart– toelichting op de ontwikkelingen in de Noordwaard. Hij vertelde dat dit landbouwgebied, dat in 1970 door het leggen van dammen werd afgesloten van de natte Biesbosch, in het kader van "Ruimte voor de Rivier" zal worden ontpolderd. Dat betekent dat de dammen weer zullen verdwijnen, de oude krekenpatronen hersteld en dat de kans reëel is dat er ook weer gevaren kan worden. Bestuursleden van de Federatie zijn betrokken bij de plannenmakerij. Ze zijn over de kansen voor de watersport erg positief.
Na de pauze kreeg Mauk Burgdorffer van Deltanatuur aan het woord. Hij legde met laptop en beamer uit wat de achtergrond en de opdracht van Deltanatuur is. Het is een samenwerkingsverband van een aantal overheidsinstanties, zoals het Rijk en een 2-tal provincies. Het heeft de opdracht om in 10 jaar tijd –met 150 mln. Euro– 3000 ha. nieuwe natuur te realiseren, in de monding van de Rijn en de Maas.
Hij begon met een overzicht van projecten die buiten de Biesbosch liggen en al zijn uitgevoerd, of waaraan al begonnen is, óf op stapel staan. Het grootste project is daarbij wel het omvormen van Tiengemeten, van landbouwgebied naar natuurgebied.
Vervolgens passeerden projecten die dichter bij huis liggen zoals Zuiderklip, Tongplaat, Zuidplaatje, Jongeneele Ruigt en Noordbovenpolder. Al pratend en uitleggend, ontpopte de spreker zich echter steeds meer als een natuurbeschermer, die uitlegt dat waterrecreatie daar niet in thuishoort.
En dat bracht beweging in het gezelschap, dat aandachtig naar hem luisterde. Zelfs van achter de bestuurstafel werd de spreker duidelijk gemaakt het verhaal wel wat genuanceerder kon worden gebracht. Per slot van rekening gaan óók watersporters de Biesbosch  in om van de natuur te genieten.
Na afloop van zijn presentatie werd hij door de voorzitter bedankt en beloond met een boekenbon.

 

Overleg met Staatsbosbeheer

Staatsbosbeheer is de grootste terreinbeheerder in de Biesbosch, zowel in het Brabantse als in het Zuid-Hollandse deel. Daaronder vallen ook de meeste kreken én de voorzieningen voor de waterrecreatie, zoals steigers en paaljukken. Een instantie dus om rekening mee te houden, maar ook een partij waar goed mee te praten en te overleggen valt. Dat doet de Biesboschfederatie dan ook, minstens 2 keer per jaar. Een hele reeks van punten passeert dan de revue. Over de meest actuele doen we hieronder kort verslag.

ü  Stranden

Al vanaf de openstelling van de Aakvlaai klaagden de bezoekers over de kwaliteit van het gebruikte zand. Het was te fijn, het raakte snel begroeid en kort onder de oppervlakte zat een blauwe laag die stonk. Staatsbosbeheer dacht het te kunnen redden met extra onderhoud (freesen). Maar tenslotte zag men ook in dat aanbrengen van een laag beter zand de beste oplossing was. Maar dat kost geld en soms is er ergens wel eens zand over in de Biesbosch bijv. als Rijkswaterstaat aan het werk is. Die kans doet zich nu voor. Er moet een verbinding komen tussen de Beneden Merwede en de natuurontwikkelingspolder Kort en Lang Ambacht. Het zand dat uit de door te graven dijk komt, gaat naar de Aakvlaai. Maar ook daarbij is weer vertraging ontstaan door bewoners die een vluchtweg naar de vaste wal wilden hebben. Dat probleem is nagenoeg opgelost en dus zal het er dit jaar nog van komen: beter zand naar de Aakvlaai.

ü  Steigers

Sneller ging het met het vervangen van de stalen roosters op de drijvende steigers in de Aakvlaai. De stalen strips van die roosters waren aan de bovenkant gegolfd, om uitglijden te voorkomen. Maar vorig jaar kwam iemand toch te vallen, met als gevolg grote schaaf- en snijwonden. Het slachtoffer is per helikopter opgehaald en vervoerd naar een ziekenhuis. Onverwijld zijn in de afgelopen winterperiode alle roosters vervangen door exemplaren zónder golfprofiel. Daarvoor heeft Staatsbosbeheer wel een pluim verdiend.

 ü  Waterkwaliteit

Het aanleggen van de Aakvlaai was in 2 jaar gefikst. Maar daarvóór is de uitvoering van de plannen om dat watersportgebied aan te leggen, bij elkaar wel meer dan 20 jaar tegengehouden door bezwarenprocedures. Zelfs de Raad van State had het er druk mee.
Dat alles heeft er voor gezorgd dat de Aakvlaai maar 1 ingang kreeg en dat wreekt zich nu. Door de geringe getijbeweging wordt het water "achterin" het gebied niet of nauwelijks in beweging gebracht. Daardoor ontstaan er condities waaronder sneller dan op andere plaatsen algbloei optreedt. Blauwalg is nog niet geconstateerd.
Staatsbosbeheer heeft daarover al contact opgenomen met Rijkswaterstaat, dat verantwoordelijk is voor de kwaliteit van het oppervlaktewater in de Aakvlaai. Bekeken wordt nu of er toch een open verbinding kan worden gemaakt met de Bergsche Maas, om zó doorstroming te bewerkstelligen.

ü  De Rietplaat

Bij de herziening van het Beheer- en Inrichtingsplan van het NatPark is óók de natuur/recreatie-zonering opnieuw bekeken. Echt negatieve wijzigingen voor de (water)recreatie heeft dat niet opgeleverd.
En er zijn ook positieve zaken uitgerold.
Het belangrijkste is wel dat de grens tussen intensieve en extensieve natuur, in de buurt van de Rietplaat, zó is verlegd dat het plan om deze recreatieve voorziening te ontmantelen, van tafel kon. Door die dreigende opheffing was echter in de laatste decennia alleen het hoogst noodzakelijke onderhoud gepleegd. Nu gaat Staatsbosbeheer –met geld van het NatPark–  binnenkort beginnen met het vernieuwen van de steigers aan de oostkant van het eiland.
De Biesbosch-federatie heeft SBB er ook van weten te overtuigen, dat er wat gedaan moet worden aan herstel van het zandstrand.
Aan de hand van kaarten en luchtfoto's is gereconstrueerd hoe het er in de '70-er jaren heeft uitgezien. Onze conclusie is, dat er niet eens zo verschrikkelijk veel zand nodig is om die toestand weer te herstellen.

 

Baggeren in de Sliedrechtse Biesbosch

Ten oosten van de lijn Helsluis-Ottersluis ligt een gebied met vm. landbouwpolders die successievelijk zijn of worden ingericht tot natuurontwikkelingsgebied. In enkele polders is ook een krekenstelsel gegraven. Doel is: vergroting van het zoetwater-getijdengebied door aansluiting van de polders op het Wantij-krekenstelsel. Meer getijbeweging wordt verwacht door óók verbinding te maken met de Beneden Merwede. Maar tot voor kort was dat niet verantwoord. Door verandering en vergroting van de stroomsnelheden kan sterk verontreinigd slib in beweging worden gebracht en in de "schone" polders terecht komen. Dus moeten de "oude" kreken eerst worden gesaneerd.
In 2004 is Rijkswaterstaat daarmee begonnen in het gebied "achter de Schotbalken" (fase I) en het werk is intussen gereed. In 2006/2007 zijn de kreken tussen de Schotbalken en de Wantijspoorbrug aan de beurt. Bij fase I waren de watersportbelangen nog beperkt. En daarom heeft het Federatie-bestuur die operatie op afstand gevolgd.
Aan fase II wordt méér aandacht besteed, omdat dan gewerkt gaat worden in het echte waterrecreatiegebied. De Federatie is daarom aangeschoven bij de bestaande klankbordgroep van Rijkswaterstaat.
Volgens de laatste berichten wordt omstreeks 1-11-2006 aan fase II begonnen. Het gaat om ca. 200.000 m3 slecht slib, onder en boven water, dat moet worden verwijderd en afgevoerd. Het werk duurt ongeveer een jaar.
De grootste hoeveelheid zit in het traject Helsloot, Kikvorschkil, Otterkanaal. Dat stuk wordt buiten het vaarseizoen aangepakt. Ook in het Katse Gat, de Hangsloot, het Moldiep, de Sionssloot etc. zal worden gebaggerd. En omdat er rekening moet worden gehouden met het broedseizoen, zal er ook gewerkt worden in het vaarseizoen. Het zal dus voorkomen dat kreken wel ingevaren, maar niet doorgevaren kunnen worden. De watersport zal daarop met borden worden attent gemaakt. Verder zal de watersportwereld op verschillende manieren van de situatie op de hoogte worden gehouden.

 

Ontpoldering Noordwaard

Sinds oktober 2002 is de Federatie, via ontwerpsessies/workshops, betrokken bij het project Ruimte voor de Rivier. Eerder hebben we daarvan al verslag gedaan. De besluit-vorming over de plannen is al vergevorderd. De laatste stap moet nog worden gezet door het parlement. Dan is de beoogde Planologische Kern Beslissing een feit.
De Noordwaard is in 2005 al door de Staatssecretaris van V&W aangewezen als Koploperproject. Dat zegt genoeg over het belang dat aan deze ingreep wordt gehecht.
De belangrijkste reden van die getoonde voortvarendheid is, dat de agrariërs én de bewoners van de Noordwaard snel willen weten wat de consequenties van het ontpolderingsplan zijn voor hun toekomst als ondernemers resp. huizenbezitters.
Kortweg: "kunnen we blijven óf moeten we wijken en op welke voorwaarden".

ü  Dat is ook te merken aan het tempo dat de projectorganisatie (RWS) aanhoudt.
Omdat de Rijksprojecten-procedure wordt gevolgd, waarbij normaal gebruikelijke procedures "bovenlangs" worden gepasseerd, wordt alles uit de kast gehaald om de regio (provincie, gemeente, agrariërs, bewoners, bedrijfsleven en andere belangengroepen) bij de planvorming te betrekken.
Voor de Biesboschfederatie speelt zich dat af langs 3 lijnen.

ü  Ten eerste doen we met enkele bestuursleden mee aan de workshops, waarin de hierboven genoemde partijen voor verwachte en onverwachte ontwerpproblemen en -keuzes worden gesteld.

ü  Ten tweede zit de Federatie in de Klankbord-groep, waar voorstellen, plannen, regelingen etc. –onderweg naar de Bestuurlijke Begeleidingscommissie– worden beoordeeld.

ü  Ten derde zijn er momenten, zoals bij de MER-procedure, waarop belanghebbenden kunnen inspreken en/of bezwaren kunnen maken.
 Al in 2003 werd met de bewoners verder gesproken over het ruimtelijk model voor een "meestromende Noordwaard". Voorkeur kreeg het model "middendoor". Nog voor de aanwijzing tot Koploperproject werd duidelijk dat afvoer van het Merwedewater naar Ruigt en Noorderklip, zou zorgen voor (te) hoge waterstanden bij Geertruidenberg. Daarom werd de uitstroming verlegd naar het westen, richting Petrusplaat. Daar zit overigens het Biesboschmuseum weer in de weg.
 De vraag hoe de Noordwaard van de toekomst er moet gaan zien wordt –zo lijkt het– niet beantwoord door de projectorganisatie, maar vooral door de streek. Men helpt wél om de ideeën vorm en kwaliteit te geven.
De ambities (eisen, voorwaarden, wensen) die zijn te noemen hebben betrekking op:

ü  de wateropgave (RWS > maximaal effect)

ü  de landbouw (wat kan nog en is rendabel)

ü  wonen (rustig en vooral veilig)

ü  de natuur (behoud en ontwikkeling)

ü  de cultuur historie (behouden, herstellen)

ü  de recreatie (varen, fietsen, lopen etc.)

Het ligt voor de hand dat de Biesbosch-federatie zich richt op toekomstige vaarmogelijkheden. Maar er is óók oog voor  andere belangen, vooral die van de bewoners en de agrariërs.
Frappant is, dat de wateropgave zorgt voor een vrijwel onbewoond middendeel van het gebied en terwijl er links en rechts nog ruimte is voor polders met landbouw en bewoning.
De ambities natuur, cultuur historie en recreatie, vinden een gezamenlijke noemer bij herstel van de vroegere structuur van polders en kreken. Als oriëntatiepunt wordt door de projectorganisatie de situatie van 1910 aangehouden.
Het is de bedoeling dat in de loop van 2006 het zg. Masterplan Ontpoldering Noordwaard wordt opgesteld en vastgesteld in de Bestuurlijke Begeleidingscommissie, na goedkeuring door de betrokken lokale en regionale overheden.
Van de 5 geplande workshops zijn er al 3 achter de rug. Binnenkort zal het in de volgende workshop speciaal gaan over de recreatie.
Dat wordt spannend. Want welke kreken zullen er komen, bevaarbaar worden, met wat voor vaartuigen enz.? Vragen te over dus. Binnenkort zal er wat meer over te zeggen zijn en in een volgende Nieuwsbrief wordt daarvan verslag gedaan.

 

Ten slotte…